گردآوری: موسی سرآمد – ونکوور
پس از کشمکش‌های فراوان بین کارشناسان و صاحب‌نظران حسابداری در خصوص اینکه حسابداری فن است یا علم، آخرین و مورد پذیرش‌ترین تعریف از حسابداری از سوی فدراسیون بین‌المللی حسابداران بیان گردید. حسابداری یک سیستم است که فرآیند شناسایی، جمع‌آوری، اندازه‌گیری، طبقه‌بندی، ثبت، خلاصه‌کردن و در نهایت تهیهٔ صورت‌ها و گزارشات مالی مربوطه را دربرمی‌گیرد.
تاریخچهٔ حسابداری
در دورانی که جوامع بشری همواره در حال پیشرفت‌های علمی و صنعتی‌اند و اینکه نقش فعالیت‌های مالی در هر پیشرفت و توسعه‌ای غیرقابل‌انکار است، نیاز به توسعهٔ حسابداری روزبه‌روز افزایش می‌یابد.
در قرون وسطی مرسوم بوده است که فرمانروایان مالیات را جمع‌آوری می‌کردند و آن‌را در جهت رفع نیازهای مالی مربوط به توسعهٔ املاک به‌مصرف می‌رساندند. در آن زمان یکی از وظایف حسابداران تهیهٔ صورتی از اموال افراد برای خزانه‌داری فرمانروا به‌منظور اخذ مالیات بود. از دیگر وظایف حسابداران آن‌زمان می‌توان به تهیهٔ گزارش سفر افرادی که به کار تجارت بین کشورها اشتغال داشتند، اشاره کرد. این گزارش در پایان هر سفر تهیه می‌شد و هدف از آن، تعیین سود و زیان مربوط به آن سفر بود. در قرن سیزدهم و چهاردهم به‌دلیل رشد عملیات تجارتی تحولاتی در سیستم نگهداری حساب‌ها به‌وجود آمد.
لوکا پاچیولی (Luca Pacioli) کشیشی ایتالیایی و درواقع ریاضی‌دانی بود که توانست با انتشار کتاب ریاضیات لوکا پاچیولی موجب گسترش فن دفترداری دوطرفه در سراسر اروپا شود. وی در این کتاب که چند فصلش به حسابداری اختصاص داشت، توانست مهارت تجزیه‌و‌تحلیل‌گری خود را برای توصیف سیستم حسابداری دوطرفه به‌کار ببرد. با وجود اینکه در این کتاب هیچ اشاره‌ای به دورهٔ مالی، چگونگی تهیهٔ صورت‌های مالی و نگهداری حساب‌های مربوط به دارائی‌های ثابت نشده است و نیز بین اموال شخصی صاحب مؤسسه و سازمان تجاری وی تمایزی گذاشته نشده است، به‌دلیل سادگی و داشتن ارزش‌های علمی در طی قرون پانزدهم و شانزدهم به اغلب زبان‌ها ترجمه شد و مورد استفاده قرار گرفت.
از زمان به‌وقوع‌پیوستن انقلاب صنعتی در بریتانیا، نیاز به حسابداری به‌شکل چشمگیری افزایش یافت. پس از انقلاب صنعتی آمریکا هم از آنجا که سرمایه‌های شخصی زیادی در شرکت‌ها وارد شد و موجب توسعهٔ هر چه بیشتر آن‌ها گردید و در نتیجه باعث به‌وجودآمدن غول‌های صنعتی قرن بیست‌و‌یکم شد، سیستم‌های حسابداری از اهمیت بیشتری برخوردار شدند و حسابداری نیز با پیشرفت وضعیت اقتصادی توسعه و تکامل پیدا نمود.
سازمان‌های بین‌المللی حسابداری
فدراسیون بین‌المللی حسابداران (IFAC): سال ۱۹۷۷ تشکیل شده و اکنون دارای ۱۵۷ عضو از ۱۲۳ کشور جهان است. اعضای آن نمایندهٔ بیش از ۲٫۵ میلیون حسابدار می‌باشند.
انجمن حسابداران رسمی آمریکا (AICPA): پیشینهٔ تشکیل انجمن حسابداران رسمی آمریکا به سال ۱۸۸۷ برمی‌گردد. این انجمن حدود ۳۴۰ هزار عضو پیوسته دارد که ۱۳۰هزار نفر از آنان به‌عنوان حسابرس و بقیه در بخش صنعت، دولت و آموزش فعالیت دارند.
انجمن حسابداران خبرهٔ انگلستان و ویلز (ICAEW): نخستین و مهم‌ترین مرجع حسابداری بریتانیا و بزرگ‌ترین مرجع حسابداری اروپاست. این انجمن ۱۲۴٬۰۰۰ نفر عضو دارد که در ۱۴۲ کشور مختلف در حرفهٔ حسابداری و در بخش صنعت فعالیت دارند.
انجمن حسابداران خبرهٔ کانادا (CICA): این انجمن در ابتدا با نام جامعهٔ حسابداران رسمی سلطنتی (DACA) در سال ۱۹۰۲ تشکیل شد و از سازمانی کوچک به سازمانی قوی و پرنفوذ که نمایندهٔ بیش از ۷۰ هزار حسابدار خبره و حدود ۸٬۵۰۰ دانشجو می‌باشد، تحول پیدا کرد. انتشار کتابچهٔ انجمن (CICA Handbook) در سال ۱۹۶۸ اعتبار سازمان را افزایش داد و آن را به نیرویی پیشرو و متعهد به تدوین استانداردهای برتر تبدیل کرد. به این ترتیب انجمن حسابداران خبرهٔ کانادا نقشی پیشرو در استانداردگذاری پیدا کرد و از این بابت دارای اعتبار جهانی است.
انجمن حسابداران رسمی و خبره (ACCA): انجمن حسابداران رسمی و خبره بزرگ‌ترین انجمن بین‌المللی حسابداری است که با ۳۲۵٬۰۰۰ دانشجو و ۱۲۲٬۰۰۰ عضو در ۱۷۰ کشور جهان مشغول فعالیت می‌باشد.
در مقالات بعدی سعی بر این خواهد شد تا سیستم‌های حسابداری مورد استفاده در کانادا مطرح شود. همچنین آشنایی با قوانین و مقررات مطروحهٔ آژانس درآمد کانادا (CRA) برای مقاصد مالیاتی نیز بیان خواهد شد.
منابع:
- فدراسیون بین‌المللی حسابداران www.ifac.org
- هیئت استانداردهای حسابداری مالی www.fasb.org
- هیئت استانداردهای بین‌المللی حسابداری www.iasb.org
- انجمن حسابداران رسمی امریکا www.aicpa.org
- انجمن حسابداران خبرهٔ انگلستان و ویلز www.icaew.co.uk
- انجمن حسابداران خبرهٔ کانادا www.cica.ca
- سازمان حسابرسی ایران www.audit.org
